یکی از روش‌های ساده، موثر و کم‌هزینه برای تسکین بسیاری از ناراحتی‌های ناحیه نشیمنگاهی است. این روش درمانی به کمک نشستن در آب گرم یا آب نمک باعث کاهش التهاب، تسکین درد، کاهش خارش و کمک به بهبود زخم‌های ناحیه مقعد می‌شود. این روش به عنوان راهکاری خانگی اما علمی برای بواسیر، شقاق، عفونت‌ها یا پس از جراحی‌های مقعدی استفاده می‌شود. با وجود سادگی اجرا، این روش اثرگذاری بالایی در بهبود کیفیت زندگی شما دارد. استفاده از آن در موقعیت‌های مختلف روند درمان را تسریع می‌کند و نیاز به داروهای شیمیایی را کاهش می‌دهد.
حمام سیتز (sitz bath) چیست؟
سیتز بث که در فارسی به آن حمام سیتز یا حمام نشیمن هم گفته می‌شود، به نشستن در آب گرم در یک تشت یا وان کم‌عمق گفته می‌شود، به طوری که ناحیه نشیمنگاهی در آب غوطه‌ور شود. این روش برای کاهش التهاب، بهبود گردش خون و تسریع روند ترمیم پوست استفاده می‌شود.
حمام سیتز با آب ساده، آب نمک یا ترکیبات ضدعفونی‌کننده گیاهی مثل بابونه انجام می‌شود. نوع ترکیب مورد استفاده بسته به نوع بیماری و توصیه پزشک متفاوت است.
کاربردهای درمانی سیتز بث
سیتز بث در درمان بسیاری از مشکلات ناحیه نشیمنگاهی مفید است. از جمله رایج‌ترین کاربردهای آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
● تسکین درد ناشی از بواسیر و خارش مقعد
● کمک به ترمیم زخم‌های پس از زایمان طبیعی
● بهبود التهاب و عفونت واژن و ناحیه تناسلی
● کاهش درد ناشی از شقاق مقعدی
● کمک به درمان آبسه یا فیستول مقعدی
● تسریع بهبود پس از عمل جراحی در ناحیه مقعد یا پرینه
● رفع اسپاسم عضلات کف لگن
● آرامش اعصاب و کاهش استرس
● جلوگیری از عفونت‌های مکرر در ناحیه تناسلی
● رفع تحریکات پوستی که به خاطر استفاده از پوشک در کودکان یا سالمندان به وجود می‌آید.
نشستن در آب نمک برای بواسیر خوبه یا نه؟
یکی از سوالات رایج درباره sitz bath این است که آیا افزودن نمک به آب برای درمان بواسیر مناسب است یا نه؟ پاسخ این است که استفاده از مقدار کمی نمک اپسوم یا نمک دریا به بهتر شدن شرایط پوست شما و کاهش التهاب و ضدعفونی کردن ناحیه مقعد کمک می‌کند. اما در مورد بواسیر، باید با احتیاط عمل کنید.
اگر آب نمک را به درستی تهیه کنید (یعنی نه بیش از حد شور باشد و نه خیلی گرم) برای بواسیر شما بسیار مفید است. اما در صورتی که زخم باز یا خونریزی شدید داشته باشید، استفاده از نمک باعث سوزش یا تحریک بیشتر ناحیه می‌شود. به همین دلیل بهتر است نوع مناسب sitz bath یعنی آب ساده یا آب نمک را با مشورت پزشک انتخاب کنید.
تاثیر حمام سیتز بر بهبود بواسیر و بیماری‌های مقعدی
بواسیر یا هموروئید یکی از شایع‌ترین بیماری‌های نشیمنگاهی است که باعث تورم، درد، خارش و گاهی خونریزی می‌شود. استفاده منظم از این روش تاثیر قابل توجهی در کاهش علائم بواسیر در شما دارد. این حمام باعث آرامش عضلات اطراف مقعد، کاهش التهاب و افزایش خون‌رسانی به ناحیه می‌شود. در بیماری‌هایی مثل شقاق مقعدی، آبسه یا حتی پس از جراحی فیستول، sitz bath به عنوان درمان کمکی بسیار موثر عمل می‌کند.
خواص درمانی آب نمک دربیماریهای نواحی دیگربدن
| مزایا | تاثیرات |
|---|---|
| ضدعفونی‌کننده طبیعی | آب نمک خاصیت ضد باکتریایی دارد و برای ضدعفونی .کردن زخم‌ها کاربرد دارد |
| تسکین گلودرد | غرغره کردن آب نمک گرم به کاهش التهاب گلو کمک .می‌کند |
| سلامت دهان و دندان | شست‌وشوی دهان با آب نمک از عفونت لثه جلوگیری می‌کند و بوی بد دهان را کاهش می‌دهد. |
| کاهش التهاب پوست | آب نمک باعث تسکین پوست‌های حساس و کاهش التهاب .می‌شود |
| درمان آکنه | خاصیت ضد باکتریایی آب نمک به کنترل چربی پوست و .کاهش جوش کمک می‌کند |
| کمک به بهبود زخم‌ها | شست‌وشوی زخم با آب نمک رقیق، ترمیم آن را تسریع .می‌کند |
| پاکسازی بینی و سینوس‌ها | شست‌وشوی بینی با آب نمک در درمان آلرژی و گرفتگی بینی موثر است |
| آرامش پاها | خیساندن پا در آب نمک باعث کاهش خستگی و بوی بد پا .می‌شود |
| تعادل الکترولیت‌ها | مصرف اندک آب نمک طبیعی به تعادل الکترولیت بدن کمک می‌کند. |
| کاهش درد عضلانی | حمام آب گرم با نمک اپسوم درد و گرفتگی عضلات را .کاهش می‌دهد |
مراحل آماده‌سازی سیتز بث
برای گرفتن یک حمام استاندارد و ایمن، لازم است مراحل زیر را رعایت کنید:
1. یک تشت یا لگن تمیز با عمق مناسب آماده کنید برای ابن کار می‌توانید از لگن‌های مخصوص حمام سیتز استفاده کنید.
2. آب گرم در حدود ۳۷ تا ۳۹ درجه سانتی‌گراد در تشت بریزید.
3. در صورت نیاز و با مشورت پزشک، مقدار کمی نمک اپسوم یا ترکیبات گیاهی مانند بابونه اضافه کنید.
4. محل نشستن خود را به آرامی و با دقت در تشت قرار دهید.
5. مدت زمان نشستن باید حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه باشد.
6. پس از پایان حمام، خودتان را به آرامی خشک کنید و از کرم یا پمادهایی که پزشک برای شما تجویز می‌کند استفاده کنید.
دفعات و زمان استفاده از حمام سیتز
نحوه استفاده از sitz bath بسیار ساده است و تنها کافی است روزانه یک تا دو بار این کار را انجام بدهید. بهتر است پس از اجابت مزاج یا قبل از خواب از این حمام استفاده کنید. در طول مدت زمان نشستن در تشت، بدنتان باید در حالت راحتی قرار بگیرد و در صورت احساس سرگیجه یا سوزش شدید، باید بلافاصله حمام کردن را متوقف کنید. در اخر ناحیه را بدون مالش و با حوله نرم خشک کنید.
اهمیت درمان زیر نظر متخصص بیماری‌های نشیمنگاهی
هرچند حمام سیتز یک روش خانگی و کم‌هزینه برای درمان بیماری‌های نشیمنگاهی محسوب می‌شود، اما نباید به عنوان درمان قطعی و بدون نظارت پزشک استفاده شود. بواسیر، شقاق، آبسه یا فیستول مقعدی بیماری‌هایی هستند که در مراحل پیشرفته نیاز به مداخله تخصصی دارند. درمان خودسرانه یا تاخیر در مراجعه به پزشک گاهی وضعیت شما را بدتر می‌کند. به همین دلیل، توصیه می‌کنیم در صورت تداوم علائم یا خونریزی، حتما با متخصص جراحی عمومی مشورت کنید.
یک تسکین گرم برای دردهای سرد..
سیتز بث نه تنها یک راه‌حل ساده برای تسکین درد و التهاب ناحیه مقعد است، بلکه یک مکمل موثر در کنار درمان‌های دارویی و جراحی است. بی‌شک رعایت اصول بهداشتی، استفاده صحیح و پیروی از توصیه‌های پزشک، تاثیر این روش درمانی را دوچندان می‌کند. اگر دچار بیماری‌های نشیمنگاهی هستید، امتحان این روش بی‌خطر نقطه آغازی برای درمان شما خواهد بود.
*~ سوالات متداول درباره حمام سیتز ~*
خیر، در برخی شرایط خاص مانند وجود زخم باز شدید یا عفونت‌های پیشرفته، باید با نظر پزشک از این روش استفاده شود.
یک تا دو بار در روز به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه کافی است، مگر اینکه پزشک متخصص توصیه دیگری داشته باشد.
بله، اگر با پزشک مشورت کنید و از نمک مناسب مثل نمک اپسوم استفاده کنید، این کار بسیار مفید است، اما در برخی موارد باعث تحریک می‌شود.