تشخیص و درمان پرولاپس رکتوم یا بیرون زدگی مقعد

پرولاپس رکتوم یا بیرون زدگی مقعد زمانی اتفاق می‌افتد که رکتوم (قسمت انتهایی روده بزرگ) از محل طبیعی خود خارج شده و به بیرون از مقعد می لغزد. پرولاپس رکتوم می‌تواند به دلایل مختلفی مانند یبوست مزمن، افزایش فشار داخل شکم، یا ضعف عضلات کف لگن رخ داده و با علائمی مانند درد، ناراحتی و گاهی خونریزی همراه خواهد بود که در صورت عدم درمان می‌تواند به مشکلات جدی‌تری منجر شود. بنابراین، آگاهی از علائم و روش‌های درمانی این بیماری برای پیشگیری از عوارض آن بسیار اهمیت دارد.

پرولاپس رکتوم چه زمانی اتفاق می‌افتد؟

همانطور که اشاره شد؛ پرولاپس رکتوم زمانی رخ می‌دهد که بخش انتهایی روده بزرگ (رکتوم) از محل طبیعی خود حرکت و از مقعد بیرون می‌زند. این وضعیت معمولا به دلایل مختلف و در اثر ضعف عضلات و بافت‌های حمایتی اطراف رکتوم ایجاد می‌شود.

عوامل مختلفی می‌توانند موجب پرولاپس رکتوم شوند، از جمله یبوست مزمن، زور زدن بیش از حد در هنگام اجابت مزاج، زایمان‌های متعدد و فشار درون شکم به دلیل چاقی یا بیماری‌های تنفسی. همچنین، افزایش سن و ضعیف شدن عضلات ناحیه شکم و لگن نیز می‌تواند در بروز این مشکل موثر باشد.

پرولاپس رکتوم به تدریج شدت می‌یابد و ممکن است با علائمی مانند احساس درد و ناراحتی در ناحیه مقعد، خونریزی و بی‌اختیاری مدفوع همراه شود. تشخیص به موقع و درمان مناسب می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند.

علائم بیرون زدگی مقعد و روده

بیرون زدگی مقعد و روده، که به آن پرولاپس رکتوم گفته می‌شود، ممکن است با علائم مختلفی همراه باشد. یکی از شایع‌ترین علائم آن احساس برجستگی یا بیرون زدگی در ناحیه مقعد است که معمولاً پس از اجابت مزاج بیشتر احساس می‌شود. این حالت ممکن است با خونریزی خفیف، ترشحات غیر طبیعی یا درد در ناحیه مقعد همراه باشد.

 همچنین، افرادی که دچار پرولاپس رکتوم می‌شوند، ممکن است با مشکل بی‌اختیاری مدفوع، حس عدم تخلیه کامل روده‌ها یا نیاز به زور زدن زیاد هنگام دفع مواجه شوند. در برخی موارد، فرد ممکن است احساس کند که روده از مقعد بیرون میزند، که این مشکل اغلب با نشستن یا خم شدن تشدید می‌شود. تشخیص زودهنگام و درمان به موقع پرولاپس رکتوم می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند.

انواع پرولاپس رکتوم و افراد مستعد آن

پرولاپس رکتوم به چند نوع مختلف تقسیم می‌شود که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند و افراد مختلفی ممکن است به آن مبتلا شوند.

نوع اول: پرولاپس رکتوم کامل

در این عارضه تمام رکتوم از مقعد بیرون می‌آید. که معمولا در افراد مسن‌تر و کسانی که از یبوست مزمن رنج می‌برند، بیشتر مشاهده می‌شود.

نوع دوم: پرولاپس رکتوم جزئی

که در آن تنها قسمتی از رکتوم بیرون می‌آید و در زمان فشار به روده یا اجابت مزاج بروز می‌کند. افرادی که سابقه زایمان طبیعی دارند، به ویژه در زنانی که چندین زایمان انجام داده‌اند، مستعد این نوع پرولاپس هستند.

نوع سوم: پرولاپس داخلی

در این وضعیت رکتوم تنها به داخل کانال مقعد جابجا می‌شود و از مقعد بیرون نمی آید معمولاً علائم کمتری دارد. این نوع معمولاً در افرادی که از مشکلات عصبی یا آسیب‌های ناحیه لگن رنج می‌برند، مشاهده می‌شود.

تشخیص بیرون زدگی مقعدی بدون خونریزی

تشخیص پرولاپس رکتوم بدون خونریزی نیازمند توجه دقیق به علائم بالینی و انجام برخی آزمایش‌ها است. در بسیاری از موارد، افراد مبتلا به پرولاپس رکتوم ممکن است علائم واضحی چون خونریزی مشاهده نکنند، اما با بروز مشکلاتی نظیر احساس سنگینی در ناحیه مقعد، افتادگی یا بیرون آمدن قسمتی از رکتوم، و مشکل در کنترل اجابت مزاج مواجه شوند.

برای تشخیص دقیق، پزشک معاینه فیزیکی ناحیه مقعد را انجام داده و در صورت لزوم بررسی با سیگموئیدوسکوپی یا پروکتوسکوپی صورت میگیرد. این بررسی ها به پزشک کمک می‌کنند تا میزان شدت پرولاپس رکتوم و وضعیت رکتوم را ارزیابی کند. در مواردی که خونریزی وجود ندارد، تشخیص پرولاپس رکتوم ممکن است چالش‌برانگیز باشد، اما با شواهد بالینی و تصویربرداری صحیح، تشخیص قطعی انجام می‌شود.

برای درمان بیرون زدگی روده چه باید کرد؟

درمان بیرون زدگی روده بسته به شدت بیماری متفاوت است و نیاز به ارزیابی دقیق توسط بهترین متخصص بیماری های نشیمنگاهی دارد. در موارد خفیف، تغییرات در سبک زندگی و استفاده از درمان‌های خانگی می‌تواند مؤثر باشد. در موارد شدیدتر، درمان‌های پزشکی و جراحی ممکن است ضروری باشند.

↲ درمان بیرون زدگی مقعدی با پماد

استفاده از پمادهای مخصوص برای درمان بیرون زدگی خفیف روده می‌تواند به کاهش التهاب و تسکین درد کمک کند. این پمادها معمولاً حاوی مواد ضد التهاب و ضد درد هستند که به کاهش علائم و تسریع بهبودی کمک می‌کنند.

↲ درمان خانگی بیرون زدگی روده

درمان‌های خانگی شامل استفاده از حمام آب گرم، تغییر رژیم غذایی برای پیشگیری از یبوست، و استفاده از پمادهای طبیعی مانند آلوئه‌ورا می‌توانند به بهبود علائم کمک کنند. با این حال، درمان خانگی باید تحت نظر پزشک انجام شود.

↲ جراحی پرولاپس رکتوم

در موارد پیشرفته یا زمانی که درمان‌های غیرجراحی موثر نباشند، جراحی پرولاپس رکتوم ضروری است. این جراحی معمولاً شامل ترمیم بافت‌های رکتوم و بازگشت آن به موقعیت طبیعی خود است تا از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری شود.

↲ درمان دارویی بیرون زدگی مقعد

 در برخی موارد، داروهایی مانند مسهل‌ها یا داروهای ضد التهاب برای کاهش علائم یبوست و التهابات مقعدی تجویز می‌شوند. این داروها به جلوگیری از فشار زیاد بر رکتوم و کاهش بیرون زدگی کمک می‌کنند.

↲ تمرینات تقویت عضلات کف لگن

 تقویت عضلات کف لگن از طریق تمریناتی مانند تمرینات کیگل می‌تواند به بهبود وضعیت رکتوم و جلوگیری از پرولاپس کمک کند. این تمرینات موجب تقویت ماهیچه‌های اطراف مقعد و بهبود کنترل عضلات می‌شود.

↲ مداخلات کم‌تهاجمی دیگر

 برخی از روش‌های کم‌تهاجمی مانند تزریق مواد خاص یا استفاده از باندینگ به درمان پرولاپس رکتوم کمک می‌کنند. این روش‌ها می‌توانند برای بیمارانی که نمی‌خواهند جراحی انجام دهند گزینه‌های مناسبی باشند.

عوامل خطر عدم درمان بیرون زدگی مقعد

عدم درمان بیرون زدگی مقعد (پرولاپس رکتوم) می‌تواند به مشکلات جدی‌تری منجر شود که تاثیرات منفی زیادی بر کیفیت زندگی فرد دارد. در صورت عدم توجه به این مشکل، مشکلاتی مانند یبوست مزمن، درد و التهاب شدید، خونریزی از مقعد، و کاهش توانایی در کنترل اجابت مزاج ممکن است بروز پیدا کند. این شرایط می‌تواند باعث آسیب به بافت‌های اطراف و ایجاد عفونت‌های مکرر مقعد شود.

علاوه بر این، اگر درمان به موقع انجام نشود، بیرون زدگی مقعد ممکن است به تدریج تشدید شده و نیاز به جراحی‌های پیچیده‌تر پیدا کند. در مراحل پیشرفته، درمان به‌ طور قابل‌توجهی سخت‌تر خواهد شد و ممکن است بیمار با مشکلات طولانی‌مدت مانند اختلالات گوارشی و تغییر در عملکرد مقعد روبه‌رو شود. بنابراین، اهمیت درمان به‌موقع برای جلوگیری از این عوارض حیاتی است.

تفاوت هموروئید و پرولاپس رکتوم

هموروئید و بیرون زدگی مقعد (پرولاپس رکتوم) دو مشکل متفاوت هستند که اغلب علائم مشابهی دارند، اما در واقعیت، تفاوت‌های اساسی بین آنها وجود دارد. هموروئید به تورم و التهاب رگ‌های خونی در این ناحیه اطلاق می‌شود که می‌تواند باعث خونریزی، درد و خارش مقعد شود. این مشکل معمولاً در اثر فشار زیاد به رگ‌های مقعدی، مانند یبوست مزمن یا زور زدن بیش از حد در هنگام اجابت مزاج ایجاد می‌شود.

در مقابل، بیرون زدگی روده به وضعیت جدی‌تری اشاره دارد که در آن بافت رکتوم (روده بزرگ) از ناحیه مقعد به بیرون می‌زند. این وضعیت می‌تواند به دلیل ضعف در ماهیچه‌های ناحیه لگن یا آسیب به بافت‌های اطراف رکتوم ایجاد شود. علائم این مشکل شامل احساس خارج شدن قسمتی از رکتوم از مقعد، درد و مشکلات گوارشی است که نیاز به درمان جدی‌تر و گاهی جراحی دارد.

اهمیت تشخیص و درمان به موقع بیرون زدگی مقعد

بیرون زدگی روده (پرولاپس رکتوم) و مشکلات مشابه مانند هموروئید، می‌توانند کیفیت زندگی افراد را تحت تاثیر قرار دهند. درک تفاوت‌ها و علائم این اختلالات، اولین قدم برای پیشگیری و درمان موثر آنهاست. در حالی که هموروئید با تغییرات ساده در سبک زندگی و درمان‌های خانگی قابل کنترل است، پرولاپس رکتوم نیاز به دقت بیشتری در تشخیص و درمان دارد.

عدم درمان به موقع این مشکلات می‌تواند منجر به عوارض جدی‌تری مانند درد مزمن، مشکلات گوارشی و حتی ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزمره شود. بنابراین، تشخیص زودهنگام و انتخاب روش‌های درمان مناسب، به ویژه در مواردی که نیاز به جراحی دارند، ضروری است تا از بروز مشکلات بزرگ‌تر جلوگیری شود.

*~ سوالات متداول درباره بیرون زدگی روده ~*