تعداد زیادی از زنان باردار به خصوص در سه ماهه اول یا آخر بارداری از هموروئید یا بواسیر رنج می برند که بسیار آزاردهنده و گاهی دردناک است. زنان حامله به دلیل فشار ناشی از وزن رحم به مقعد اغلب مستعد این بیماری هستند، لذا پیشگیری از بروز این عارضه نیز اهمیت دارد. به منظور آشنایی بیشتر با علل، علائم و راه های پیشگیری و درمان بواسیر در بارداری تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
بیماری هموروئید در بارداری
از میان تغییراتی که بدن در طول بارداری متحمل می شود، هموروئید (بواسیر) ناخوشایندترین آنهاست. برای مادر یا کودک خطرناک نیستند و معمولاً بواسیر بعد از زایمان از بین می روند، اما اغلب می توانند دردناک باشند. به طورکلی، بیماری بواسیر، تورم رگهای وریدی مقعد و انتهای رکتوم است که پس از تشکیل و رشد میتواند از مقعد بیرون بزند. بیماری هموروئید داخلی یا هموروئید خارجی و یا هر دو با هم میتواند ایجاد و فرد را درگیر نماید. اغلب در سه ماهه اول یا آخر بارداری ظاهر می شود. در دو ماه اول بارداری، اغلب زنان به دلیل تغییرا ت هورمونی دچار یبوست می شوند و از طرفی استرس بارداری عاملی برای ایجاد هموروئید است.
علت بواسیر در دوران باردار ی
تغییرات هورمونی باعث بروز مشکلات متعددی می شود که یکی از آن ها هموروئید است. به طورکلی، دلایل اصلی بروز بواسیر در بارداری عبارتند از:
- یبوست مداوم یا مکرر در دوران بارداری
- زور زدن در هنگام تخلیه روده
- افزایش فشار به وریدهای ناحیه انتهای روده و مقعد به دلیل بزرگ شدن اندازه جنین در دوران باردار ی
- گشاد شدن وریدها به دلیل تغییرات هورمونی در دوران بارداری
پس یبوست، زور زدن و گشادی وریدها می تواند سبب ایجاد هموروئید در بارداری شود. از طرفی افزایش اندازه جنین در دوران بارداری، به وریدهای پشت رحم فشار وارد کرده و این فشار به سایر وریدهای ناحیه لگن از جمله رکتوم و مقعد منتقل و اگر همزمان یبوست هم وجود داشته باشد سبب ایجاد بواسیر می شود.
علائم بواسیر در بارداری
علائم هموروئید بارداری اغلب در 3 ماه آخر بارداری و گاهی بعد از زایمان ظاهر می شو د. مهمترین نشانه های هموروئید در بارداری عبارتند از:
- وجود خارش و سوزش هنگام دفع
- احساس فشار و دفع ناکامل در نا حیه مقعد
- التها ب مقعد
- ورم و بیرون زدگی از مقعد
- درد به هنگام دفع
- خروج ترشحات مخاطی بعد دفع
- خونریزی بعد دفع مدفوع
توجه داشته باشید که این علائم معمولا در موارد هموروئید خارجی بروز می کند، زیرا بواسیر داخلی علائم خود را به وضوح نشان نمی دهد.
بواسیر در دوران بارداری چگونه تشخیص داده می شود؟
معاینه بالینی پزشک اولین قدم برای تشخیص هموروئید در دوران حاملگی است. در برخی موارد، پزشک به راحتی می تواند وریدهای بزرگ شده را ببیند. اما گاهی ممکن است پزشک از برخی آزمایشات برای تایید وجود هموروئیدها در نزدیکی ناحیه مقعد استفاده کند. مهمترین روش ها و آزمایشات عبارتند از:
- معاینه داخلی مقعد با انگشت
- آنوسکوپی مقعد
- پروکتوسکوپی یا کولونوسکوپی
درمان بواسیر در دوران باردار ی
درمان بواسیر در بارداری بستگی به شدت علائم دارد. با این حل سه رویکرد از جمله درمان خانگی، درمان دارویی و جراحی برای درمان هموروئید در دوران حاملگی وجود دارد.
درمان خانگی بواسیر در دوران بارداری
گزینه های خانگی زیادی وجود دارد که ممکن است به درمان هموروئید در دوران بارداری کمک کند.
مهمترین درمان های خانگی بواسیر در بارداری عبارتند از:
- از کیسه های آب سرد برا ی کاهش تورم به مدت 10 د قیقه استفاده کنید.
- به محض احساس نیاز به اجابت مزاج به دستشوی بروید.
- از زور زدن و زیاد نشستن برای دفع مدفوع اجتناب کنید.
- از پمادهای ضد خارش مانند کرم هیدروکورتیزون استفاده کنید.
- به اندازه کافی آب بنوشید تا مدفوع نرمتر و دفع آن درد کمتری داشته باشد.
- با مصرف بیشتر میوه ها، سبزیجات و غلات کامل، مقدار فیبر مصرفی روزانه خود را افز ایش دهید.
- ورزش مانند پیاده روی مفید است، البته لازم به فعالیت بدنی شدید نیست.
- بعد از رفتن به دستشویی از دستمال مرطوب برای تمیز کردن استفاده کنید.
- نشستن منظم در آب گرم بیش از یک بار در روز بدون هیچ گونه افزودنی مانند صابون و غیره به تسکین درد هموروئید کمک می کند.
درمان دارویی همورئید بارداری
داروها اغلب برای کاهش علائم و جلوگیری از پیشرفت بواسیر در بارداری به کار گرفته می شود.
بهترین دارو برای درمان هموروئید در بارداری به شرح زیر است:
- درمان های موضعی مانند استفاده از شیاف و پمادهای آنتی همورئید (با تشخیص پزشک)
- کرم های بی حس کننده موضعی، مسکن و ضد التهاب مانند پمادهای حاوی کورتیزون
- مصرف داروهای ملین مانند شربت MOM
- مصرف داروی مسکن برای کاهش درد مانند استامینوفن
از آنجایی که مصرف هرگونه دارو در دوران بارداری مجاز نیست، لذا پیش از مصرف هر دارو با پزشک خود مشورت کنید.
جراحی هموروئید بارداری
اگرچه جراحی هموروئید با لیزر یکی از ایمن ترین روش ها برای درمان بواسیر است، اما توصیه می شود که از انجام جراحی هموروئید در سه ماهه اول و دوم خودداری شود. بهتر است بدانید که داروهای بیهوشی و بی حسی می تواند اثرات منفی بر روی جنین ایجاد کند. لذا تا حد ممکن درمان های خانگی و دارویی ادامه پیدا می کند تا درمان قطعی پس از زایمان انجام شود. البته ممکن است جراحی های بسیار محدودی به هنگام عدم پاسخ به درمان های دارویی و بروز علائم خطرناک مانند خونریز ی شدید انجام شود.
روش های پیشگیری از هموروئید بارداری
همان طور که اشاره شد، همورئید یکی از مشکلات شایع در زنان باردار است که به واسطه تغییرات هورمونی و یبوست ایجاد می شود. به همین علت راهکارهای متعددی می تواند از بروز این عارضه جلوگیری کند که عبارتند از:
- تغییر عادات نشستن: مراقب باشید که برا ی مدت طولانی و مداوم ننشینید. همچنین، وضعیت نشستن یا ایستادن خود را مدام تغییر دهید.
- فیبر: یبوست عامل تشدید و بروز بواسیر در بارداری می شود. به همین علت همیشه از یک رژیم غذایی سالم حاوی فیبر مانند سبزیجا ت و میوه ها استفاده کنید.
- مکمل های غذایی: ممکن است پزشک یک مکمل غذ ایی بی خطر را بر ای جبران کمبود فیبر در دوران بارداری تجویز کند.
- ملین: می توانید با مشورت پزشک خود در صورت بروز یبوست از داروهای ملین استفاده کنید.
- مایعات: مطمئن شوید که روزانه به اندازه کافی مایعات بنوشید.
- فعالیت: حفظ فعالیت بدنی به عنوان بخشی از برنامه روزانه یکی از را ه های آسا نتر کردن اجابت مزا ج و پیشگیری از بواسیر است.
کلام آخر
بواسیر در بارداری یکی از بیماری های شایع است که اغلب به دلیل افزایش فشار رحم و جنین به مقعد، تغییرات هورمونی و یبوست رخ می دهد. در صورتی که بوا سیر به درمان های خانگی پاسخ ندهد و به دلیل یبوست ایجاد شده باشد، پزشک ممکن است بر ای تسهیل روند اجابت مزاج، مصرف داروهای ملین را توصیه کند. اگرچه درمان های جراحی برا ی هموروئید وجود دارد، اما پزشک معمولاً هیچ نوع روش جراحی را در دوران باردار ی توصیه نمی کند. در پایان توصیه می شود به منظور پیشگیری و درمان بواسیر در بارداری به متخصص جراح عمومی مراجعه نمایید.
در انتها می توانید سوالات خود را در خصوص بیماری هموروئید در دوران بارداری از دکتر بتول طاهری، متخصص جراحی عمومی در بخش نظرات سایت مطرح کنید.